ျပစ္မႈဆိုင္ရာ မူလမႈမ်ား၏
စီရင္ခ်က္မ်ား
ရည္ညႊန္းခ်က္။ ၁။ ျပစ္မႈဆိုင္ရာက်င့္ထံုးဥပေဒ အခန္း- ၂၆၊
ပုဒ္မ- ၃၆၆ မွ ၃၇၃ ထိ
၂။ တရားရံုးမ်ားလက္စြဲ၊ တတိယအႀကိမ္၊
၁၉၇၀ ထုတ္၊ အခန္း ၂၃၊ အပိုဒ္- ၆၅၃ ၆၆၁က အထိ
အက်ဥ္းခ်ဳပ္။ မူလစီရင္ပိုင္ခြင့္ အာဏာရိွသည့္ မည္သည့္ရာဇဝတ္တရားရံုးတြင္မဆို
စစ္ေဆးစီရင္ေသာ အမႈတိုင္းတြင္ စီရင္ခ်က္ကို ခ်မွတ္ရမည္ သို႔မဟုတ္ အဆိုပါစီရင္ခ်က္၏
အက်ဥ္းခ်ဳပ္ကို ရွင္းျပရမည္။
၁။ စစ္ေဆးစီရင္မႈ ၿပီးဆံုးၿပီးေနာက္
ခ်က္ျခင္း သို႔မဟုတ္ ႀကိဳတင္အသိေပးေသာ
ေနာက္ပိုင္းရက္တြင္ ခ်မွတ္ရမည္။
ေနာက္ပိုင္းရက္တြင္ ခ်မွတ္ရမည္။
၂။ စီရင္ခ်က္ကို တရားခံ၏ေရွ႕တြင္ လူသိရွင္ၾကား
တရားခြင္တြင္ ခ်မွတ္ရမည္။ စီရင္ခ်က္ ကို ႏႈတ္တိုက္ေျပာသည္ျဖစ္ေစ၊ လက္ႏွိပ္စက္ သို႔မဟုတ္
ကြန္ျပဴတာႏွင့္ျဖစ္ေစ ေရးသားလွ်င္ ေန႔စြဲတပ္၍ လက္မွတ္ေရးထိုးရမည္။ စီရင္ခ်က္အား ရံုးထိုင္တရားသူႀကီးက
ကိုယ္တိုင္ေရးသားက အဆိုပါစီရင္ခ်က္၏ စာမ်က္ႏွာတိုင္းတြင္ ထိုတရားသူႀကီးက လက္မွတ္ေရးထိုးရန္မလို။
၂။ ရံုးသံုးဘာသာစကားျဖင့္ ေရးသားရမည္။
၃။ တရားခံျဖစ္ေစ၊ ၎၏ေရွ႕ေနျဖစ္ေစ နားလည္ေသာ
အျခားဘာသာစကားျဖင့္ ရွင္းျပရမည္။ တရားလုိဖက္မွျဖစ္ေစ၊ တရားခံဖက္မွျဖစ္ေစ ေတာင္းဆိုလာလွ်င္
ရံုးထိုင္ တရားသူႀကီးက စီရင္ခ်က္တစ္ခုလံုးကို ဖတ္ျပရမည္။
၄။ စီရင္ခ်က္တိုင္းတြင္ ပါရိွရမည့္အခ်က္မ်ား -
(က)
အမႈအက်ဥ္းခ်ဳပ္
(ခ) တရားလိုဖက္သက္ေသထြက္ခ်က္၊ သက္ေသခံခ်က္မ်ားအေပၚ
ေယဘူယ် အားျဖင့္ ေဝဖန္လ်က္ အမႈ၏ အေၾကာင္းအရာ အလံုအေလာက္ကို အတိုေကာက္ ေဖာ္ျပခ်က္
(ဂ) တရားခံ အားလံုးႏွင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အမ်ားႏွင့္ေသာ္လည္းေကာင္း
တူညီသက္ဆုိင္သမွ် တရားခံဖက္က ထုေခ်ဆိုခ်က္ကို ေဖာ္ျပခ်က္ႏွင့္ ေဝဖန္ခ်က္
(ဃ) တရားခံအသီးသီးကို ထိခိုက္ ဆန္႔က်င္ေသာ
သက္ေသခံခ်က္ သို႔မဟုတ္ ေထာက္ခံေသာ သက္ေသခံခ်က္တို႔ကို သီးျခားေဖာ္ျပခ်က္ႏွင့္တကြ ၎တို႔အေပၚ
တြင္ တိက်ျပတ္သားသည့္ ဆံုးျဖတ္္ခ်က္မ်ား၊ တရားခံ ႏွစ္ဦး သို႔မဟုတ္ ႏွစ္ဦး ထက္ပိုေသာ
တရားခံမ်ားအေပၚ တစ္ဦးခ်င္းအစား တစ္ေပါင္းတည္း စဥ္းစား ေဝဖန္ရမည္။ တရားခံမ်ားအေပၚ စြဲခ်က္မတူ
ကြဲလြဲပါက ၎တို႔အသီးသီးေပၚ တင္သည့္စြဲခ်က္ကို စီရင္ခ်က္၏ ဤအပုိုင္းတြင္ ေဖာ္ျပရမည္။
(င) တရားခံအသီးသီးအေပၚတြင္ ခ်မွတ္သည့္
ျပစ္ဒဏ္စီရင္ခ်က္ ႏွင့္ အမိန္႔
( ဤအပိုင္းတြင္ ျပစ္မႈထင္ရွားစီရင္ျခင္း
ႏွင့္ ျပစ္ဒဏ္တို႔ကို ရွင္းလင္းတိက်စြာ ေရးသားရမည္ )
(စ) စီရင္ခ်က္မူရင္းကို အမႈတြဲတြင္
တြဲထားရမည္။
စီရင္ခ်က္တိုင္းတြင္
ဆံုးျဖတ္ရမည့္အခ်က္
သို႔မဟုတ္ အခ်က္မ်ား၊ ယင္းတို႔အေပၚ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ႏွင့္ ယင္းဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားအတြက္ အေၾကာင္းျပခ်က္မ်ား
ပါရိွရမည္။
စီရင္ခ်က္
ေျပာင္းလဲျပင္ဆင္ျခင္း ဤက်င့္ထံုးႏွင့္
အျခားတည္ဆဲဥပေဒတစ္ရပ္ရပ္အရ ျပဌာန္း ထားသည္မွတပါး မည္သည့္တရားရံုးကမွ် စီရင္ခ်က္ကို
လက္မွတ္ေရးထိုးၿပီးပါက စာအေရးအသား မွားယြင္းခ်က္ကို ျပင္ရန္မွတစ္ပါး ထိုစီရင္ခ်က္ကို
ေျပာင္းလဲျခင္း သို႔မဟုတ္ ျပန္လည္သံုးသပ္ျခင္း မျပဳရ။
ေထာင္ဒဏ္မ်ားႏွင့္ပတ္သတ္၍
သက္ညွာ သို႔မဟုတ္
ပညာေပးျပစ္ဒဏ္ သို႔တည္းမဟုတ္ ထိေရာက္ ဟန္႔တားျပစ္ဒဏ္ ခ်မွတ္မည္ဆိုပါက မည္သည့္အတြက္ ထိုသို႔ခ်မွတ္ရေၾကာင္းကို က်ိဳးေၾကာင္း
ေဖာ္ျပရမည္။ (တရားရုံးမ်ားလက္စြဲ အပိုဒ္ ၆၉၀၊ ၆၉၁)
ေထာင္ဒဏ္တစ္ခုထက္
ပိုေသာျပစ္ဒဏ္ ခ်မွတ္ျခင္းႏွင့္ ပတ္သတ္၍ တစ္ခုၿပီးမွတစ္ခု (သီးျခား) သို႔မဟုတ္ တစ္ေပါင္းတည္းက်ခံရန္
တိက်စြာေဖာ္ျပရန္။ (တရားရုံးမ်ားလက္စြဲ အပိုဒ္ ၆၈၇၊ ၆၈၈)
ခ်ဳပ္ရက္မ်ားႏွင့္ပတ္သတ္၍
မူသေဘာအရ က်ခံရမည့္ေထာင္ဒဏ္မွ တစ္ႀကိမ္တစ္ခါသာ ထုတ္ႏႈတ္ခံစားေစရန္
သတ္မွတ္ခ်မွတ္ရန္ျဖစ္သည္။ ခၽြင္းခ်က္အားျဖင့္ တစ္ခ်ိန္တည္း စစ္ေဆးဆဲ အျခားအမႈတြင္ ခံစား
ခြင့္ျပဳၿပီး သို႔မဟုတ္ အျပစ္က် အက်ဥ္းသားျဖစ္လွ်င္ ထုတ္ႏႈတ္ခံစားခြင့္ မရိွေပ။ (တရားရံုးမ်ား ညႊန္ၾကားခ်က္- ၈/၆၇၊ ၂၆.၅.၁၉၆၇)
(ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ ႏွင့္ ေမာင္ထြန္းၾကည္ ၁၉၆၇၊ မတစ၊ စာ-၃၄၈)
ေငြဒဏ္ႏွင့္
ပတ္သတ္၍ ေငြဒဏ္ေဆာင္ျခင္းႏွင့္
ဒဏ္ေငြမေဆာင္က က်ခံရန္ ေထာင္ဒဏ္သတ္ မွတ္ခ်က္ ( ျပစ္မႈဆိုင္ရာဥပေဒ ပုဒ္မ- ၆၄ မွ ၆၇ ထိႏွင့္
ျပစ္မႈဆိုင္ရာက်င့္ထံုးဥပေဒ ပုဒ္မ- ၃၃ အရ)
ေယဘူယ် ေဝမွ်လိုေသာ မွတ္စုမ်ား
လားရိႈးၿမိဳ႕
၁၈.၁၁.၂၀၁၄
No comments:
Post a Comment